สารพิษในอาหาร ใครไม่อ่าน ถือว่าพลาด
ตอนสมัยเด็ก ๆ เคยได้ยินว่าคนกินอาหารบางอย่างแล้วตาย เราก็คิดว่าเป็นแค่ข่าวลือ หรือเป็นเรื่องหลอกเด็กซึ่งอาหารบางอย่างเราก็เคยกินต่อ ๆ กันมา จากรุ่นสู่รุ่น แต่ก็ไม่เคยเห็นใครเป็นอะไร แต่พอวันหนึ่งเมื่อตัวเราเอง กินอาหารแล้วคลื่นไส้ อาเจียน ท้องเสีย เราก็เหมารวมว่าอาจเกิดจากความไม่สะอาดของอาหาร ซึ่งบางครั้งก็อาจจะถูก เพราะอาการดีขึ้น ในขณะที่เราเห็นบางคนนอกจากมีอาการปวดท้อง ท้องเสียแล้ว ยังลามไปพังถึงตับ หรือไต น่ากลัวเข้าไปอีก !!!
สารพิษที่ปะปนในอาหารนอกจากสารพิษที่มนุษย์สร้างขึ้นเพื่อใช้กำจัดวัชพืช หรือแมลงแล้ว ยังมีสารพิษที่เกิดขึ้นได้เองตามธรรมชาติ พิษแต่ละอย่างก็มีตั้งแต่เบา ๆ ไปจนถึงอาการขึ้นรุนแรงมาก ไปจนถึงขั้นโคม่า และเสียชีวิต เพราะฉะนั้นการเรียนรู้ถึงอาหารการกิน จึงเป็นสิ่งที่สำคัญ และนี่คือตัวอย่างอาหารที่มีสารพิษตามธรรมชาติปะปนมา
1. เห็ด
เป็นอาหารที่เรานิยมกินกัน สามารถหาได้ตามธรรมชาติแบบฟรี ๆ ซึ่งเห็ดที่กินได้ก็มีมากมาย หลายประเภท บางอย่างแบบบ้านเรากินได้ แต่พอมางอก แถบยุโรป ก็กลายเป็นเห็ดพิษ หรืออาจจะมีลักษณะคล้ายเฉยๆ เราก็ไม่รู้นะ !!ทุก ๆ ปีจะมีข่าวคนไทยในต่างประเทศกินโดนเห็ดพิษแล้วเสียชีวิต ข่าวล่าสุดคือเก็บเห็ดที่มีลักษณะคล้ายเห็ดระโงกมากิน แล้วเสียชีวิต เรื่องมันเศร้า 😢😢
พิษในเห็ดเช่น สารมัสซิมอล ( muscimol ) หรือมัสคารีน (muscarine ) ที่ทำให้เกิดอาการคลื่นไส้ อาเจียน ท้องเสีย วิงเวียน สับสน เห็นภาพหลอน ส่วนใหญ่มีอาการภายใน 6-24 ชั่วโมง และอาการจะรุนแรงมากขึ้นเมื่อพิษอยู่ในร่างกายนาน ๆ อาจจะถึงขึ้น ตับ ไต หรือระบบประสาทพังกันเลยทีเดียว พิษจากเห็ดส่วนใหญ่ ไม่หายไปโดยการต้ม หรือลอกเปลือกนะคะ ของฟรีมันก็ดี แต่ถ้าเสียชีวิตฟรี ๆ ไม่ดีแน่!!!
2. อาหารทะเล
ส่วนใหญ่เป็นพิษที่สาหร่ายทะเลปล่อยออกมาแล้วไปสะสมอยู่ตามหอยชนิดต่าง ๆ ไม่ว่าจะเป็น หอยแมงภู่ หรือหอยนางรม ที่เรานิยมกินกัน อาการที่พบเช่น ท้องเสีย อาเจียน ไปจนถึงมีอาการอัมพาต และพิษพวกนี้ก็ไม่สามารถกำจัดได้ด้วยการต้ม หรือการแช่แข็ง
พิษจากสาหร่ายไดโนแฟลกเจลเลต (Dinoflagellate) ซึ่งเป็นสาหร่ายเซลล์เดียวชนิดหนึ่ง ส่วนใหญ่จะไปสะสมในปลาพวกปลา บารากูด้า พิษจากสาหร่ายชนิดนี้เช่น คลื่นไส้ อาเจียน หรือเสียวแปลบปลาบที่ปลายมือปลายเท้า
3. สารพิษที่เกิดจากพืช
ที่เรียกว่าไซยาโนเจนิค ไกลโคไซด์ (Cyanogenic glycoside) หรือเรียกง่าย ๆ ว่าสารไซยาไนด์ เป็นสารที่มีในพืชเช่น มันสัปปะหลัง หน่อไม้ อัลมอลด์ หรืออื่น ๆ อีกมากมายที่ไม่ได้กล่าวถึง ณ ที่นี้ ซึ่งพืชทีสามารถผลิตสารตัวนี้มีมากถึง 2000 ชนิด อาการพิษที่พบเห็นได้ทั่วไปเช่น หายใจเร็ว ความดันตก เวียนหัว ปวดหัว ปวดท้อง คลื่นไส้ อาเจียน หรืออาจจะมีอาการทางระบบประสาท ไปถึงมีอาการชัก หมดสติ และเสียชีวิต ซึ่งอาการโดยส่วนใหญ่จะสัมพันธ์กับปริมาณที่กินเข้า และความสามารถของร่างกายในการกำจัดพิษนั่นเอง !!!
4. สารพิษที่เกิดจากพืชตระกูลถั่ว
พิษที่เกิดจากถั่วเรียกว่าสารเลคติน ( Lectin) โดยเฉพาะถั่วที่มีลักษณะคล้ายไต เช่น ถั่วแดง อาการที่พบโดยทั่วไป เช่น ปวดท้อง คลื่นไส้ ท้องเสีย สารเลคตินถูกทำลายได้โดยการต้มในน้ำเดือดอย่างน้อย 10 นาที หรือโดยการแช่ถัวแห้งในน้ำอย่างน้อย 12 ชั่วโมง
5. สารพิษที่เกิดจากเชื้อรา
หรือที่เรียกว่าไมโคท็อกซิน (Mycotoxin) ส่วนใหญ่ปะปนในอาหารแห้งต่าง ๆ เช่น ผลไม้แห้ง ซีเรียล หรือถั่วลิสงป่น ที่เรารู้จักกันดีในนาม อะฟลาท็อกซิน พิษจากเชื้อราพวกนี้อาจจะมีอาการตั้งแต่เล็กน้อยไปจนถึงอาการรุนแรง อาจทำให้เกิดมะเร็ง หรือความผิดปกติของภูมิคุ้มกันได้
อาหารที่เรากิน มีผลต่อสุขภาพของเรา ควรจะใส่ใจสักนิด เพื่อสุขภาพอนามัยที่ดี รักหรอก จึงบอกต่อ
เครดิต ข้อมูลจากองค์การอนามัยโลก ( WHO )