ต้นพญาสัตบรรณหรือตีนเป็ด มีประโยชน์แต่แฝงยาพิษ
ต้นพญาสัตบรรณ(White Cheesewood) หรือตีนเป็ด เป็นไม้ยืนต้นขนาดใหญ่ สูงถึง 40 เมตร มียางสีขาว ดอกเป็นกระจุกช่อใหญ่สีขาว กลิ่นแรงอาจทำให้เวียนศีรษะได้ ผลเป็นฝักยาวคล้ายถั่ว นิยมปลูกเพื่อประดับตกแต่งสถานที่ตามความเชื่อไทยโบราณว่า บ้านใดปลูกต้นพญาสัตบรรณไว้ประจำบ้านจะทำให้มีเกียรติได้รับการยกย่องและนับถือจากบุคคลทั่วไป และยังนำมาสกัดเพื่อใช้ในการบำบัดและรักษาโรคเบื้องต้น
ต้นพญาสัตบรรณหรือตีนเป็ดมี 2 พันธ์ุ
- ต้นตีนเป็ดเล็ก มักขึ้นตามชายน้ำลำธาร ป่าดิบชื้น
- ต้นตีนเป็ดพรุหรือต้นเป็ดน้ำ ลำต้นทรงร่่มแตกกิ่งต่ำ ทุกส่วนมีน้ำยางสีขาว
สรรพคุณของพญาสัตบรรณหรือต้นตีนเป็ด
พบสารเคมีต่างๆเช่น สารอัลคาลอยด์ ( Alkaloids) ควิโนลีน(Quinoline) สเตอรอยด์ (Steroid) แทนนิน (Tannin) ฟีนอล (Phenol) เทอร์พีนอยด์ (Tepeniod)และซาโปนิน(Saponin) ซึ่งสารเคมีดังกล่าวนำมาใช้ในการรักษาโรคต่างๆ มากมาย
- ต้มเปลือกดื่มช่วยรักษา อาการไอ ลดไข้ ลดอาการหวัด มาลาเรีย
- แก้ท้องเสีย รักษาโรคบิด
- รักษาเบาหวาน หลอดลมอักเสบ ขับระดู
- ขับพยาธิ เป็นยาระบาย และช่วยขับน้ำนม
- บดเปลือก ช่วยรักษาแผล แผลติดเชื้อ เป็นหนอง หากนำยางมาทาช่วยรักษาแผลเน่าเปื่อย
- ต้มเปลือกใช้อาบ ช่วยป้องกันโรคเชื้อราทางผิวหนัง
- นำมาทำเป็นยาระงับปวด ยาชา ช่วยรักษาอาการปวดฟัน ปวดหูได้
- ช่วยรักษาแผลในกระเพาะและลำไส้
- ใช้เป็นยาลดความดัน
- ใช้เป็นยาควบคุมการเต้นของหัวใจ
- ใช้เป็นยาต้านมะเร็ง
อันตรายจากต้นพญาสัตบรรณที่ต้องระวัง
- ดอกมีกลิ่นฉุนช่วงหน้าหนาว ทำให้มีอาการปวดศีรษะ เวียนหัว คลื่นไส้ อาเจียนกับกลุ่มที่แพ้
- หากน้ำยางเข้าตาเกิดอาการระคายเคือง อาจทำให้ตาบอดได้
- ส่วนเนื้อในเมล็ดของต้นตีนเป็ดน้ำมีสารพิษ ได้แก่ เทเวทินบี (Thevetin B)เทโวบิโอไซด์ (Thevobioside) ทำให้ระคายเคืองเยื่อบุช่องปากและกระเพาะอาหาร เกิดท้องเสีย ปวดศีรษะอาเจียน ปวดท้อง หากล้างท้องไม่ทันทำให้เกิดภาวะหัวใจวายและเสียชีวิตได้
ต้นพญาสัตบรรณหรือตีนเป็ดที่นิยมปลูกเพื่อตกแต่งประดับบ้านเพื่อร่มรื่นและสวยงามแล้วยังมีโทษที่ต้องระมัดระวังจากยางสีขาวและเนื้อข้างในเมล็ดดังกล่าวข้างต้น
ติดตามบทความอื่นเพิ่มเติมได้ที่ healthybestcare.com